Upoznajte dijalekte u nemačkom jeziku – gradivo A2 nivoa
Veliko govorno područje kao što je nemačko bogato je raznim dijalektima. U mnogim nemačkim pokrajinama se još uvek radije koristi dijalekat kao sredstvo svakodnevne komunikacije, što ne stvara muke samo strancima, već i samim Nemcima, zato i ne čudi kada kažu da će Nemcu, koji je svoj život proveo na severu bavarski dijalekat zvučati kao kineski jezik. Iako postoji veliki broj dijalekata, možemo ih svrstati u 4 grupe:
- Donjofranački dijalekti
Predeo kojim se prostiru donjofranački dijalekti seže preko delova Holadnije, severa Belgije (Flandrije), Južne Rajne, sve do Severne Rajne-Vestfalije. Čak i neki dijalekti afrikansa, germanskog jezika koji se govori u zemljama Južne Afrike, pripadaju donjofranačkim dijalektima.
- Niskonemački dijalekti
Na severu Nemačke se tradicionalno priča niskonemački, koji se može podeliti na donjesaksonski (obuhvata severno-zapadni deo Nemačke, Vestfaliju, Donju Saksoniju, Šlezvig-Holštajn i gradove Hamburg i Bremen) i istočnodonjesaksonski (od Pomeranije, Stare Pruske, pa sve do Baltika), na koji su uticali susedni slovenski jezici. Kao predstavnik niskonemačkih dijalekata može da posluži hamburški dijalekat Hamburgerisch, koji predstavlja mešavinu književnog nemačkog i niskonemačkog dijalekta.
- Srednjonemački dijalekti
Srednjonemački dijalekti se, takođe, dele u dve grupe: zapadnu, u koju spadaju rajnsko-franački, mozelfranački i ripuarski, i istočnu, kojoj pripadaju šleski i visokopruski, dijalekti, koji se govore u južnom delu nekadašnje Nemačke demokratske republike (DDR).
- Gornjenemački dijalekti
Na jugu Nemačke koriste se gornjenemački dijalekti, u koje se ubrajaju: alemanski (zajedno sa švapskim), bavarski, južnofranački i istočnofranački. Alemanski se priča u nemačkom delu Švajcarske, Lihtenštajnu, austrijskoj pokrajini Vorarlberg, Tirolu i nemačkoj pokrajini Baden-Virtemberg. Bavarski dijalekti se koriste u Bajernu, Južnom Tirolu i Austriji, dok se franački dijalekti govore u Tiringenu, Saksoniji, delovima Baden-Virtemberga i Bajerna. Wienerisch, dijalekat grada Beča, takođe pripada bavarskim dijalektima.
*Berlinski dijalekat
„Berlin, ick liebe dir“ može se videti na ulicama Berlina, budući da je grad Berlin razvio sopstveni dijalekat. Jedva da postoji jezik ili dijalekat koji se ne može čuti u svetskom gradu kao što je Berlin. Iako Berlinci vole i čuvaju svoj dijalekat, sve više ljudi koristi književni nemački u svakodnevnoj komunikaciji, te se najčešće čuje zapravo njihova mešavina.
„Mi znamo sve, osim književnog nemačkog“, glasi reklamna kampanja savezne pokrajine Baden-Virtemberg. Najnovija istraživanja su pokazala da sposobnost da se priča dijalekat zavisi od starosti, regije ili veličine rodnog grada i da ljudi iznad 60-e godine bolje znaju dijalekat od onih ispod 35-e. Znanje dijalekta zavisi i od veličine rodnog grada, što znači da stanovnici manjih gradova bolje vladaju dijalektom nego stanovnici većih gradova. Ako bismo krenuli od juga ka severu Nemačke, sve ređe bismo nailazili na ljude koji pričaju dijalektom. Na jugu Nemačke 60-70% ljudi zna dijalekat, u centralnoj Nemačkoj 30-40%, dok na severu svega 20-30% Nemaca priča na dijalektu. Na sajtu Deutsche Welle-a (dw.de) nalazi se atlas dijalekata, koji pruža informacije o svim dijalektima u Nemačkoj, a kako zvuče neki od nemačkih dijalekata možete čuti i na youtubu: